از امام رضا(ع) سؤال شد، معنی «شکراً لله» و منظور از این ذکر چیست؟ حضرت فرمود : یعنی سجده کننده می‌گوید: این سجده من در واقع شکر به درگاه خداوند است به خاطر توفیق خدمت و انجام فریضه‌ای که به من عطا فرموده است.
و شکر موجب زیادی است، و اگر در نماز کوتاهی و نقصی باشد که با نوافل جبران نشده باشد، با این سجده شکر نقصان آن برطرف شده و نماز کامل می‌گردد.(1)
____________
1- عیون اخبار الرضا، ج 1، ص 281
قال الامام الرضا(ع):
«لایستکمل عبد حقیقه الایمان حتی تکون فیه خصال ثلاث:
التفقه فی‌الدین، و حسن التقدیر فی المعیشه و الصبر علی الرزایا».
امام رضا(ع) فرمود:
هیچ بنده‌ای به کمال حقیقت ایمان نمی‌رسد مگر اینکه سه خصلت در او وجود داشته باشد:
1- فهم و اندیشه عمیق در دین
2- حسن برنامه‌ریزی اقتصادی و عقل معاش
3- صبر و بردباری در برابر مصائب و بلاها.»(1)
____________
1- بحارالانوار، ج 75، ص 339
قرآن کریم کتابی آسمانی، وحی منزل، کلام خدا و راهنمای مؤمنان است.
این کتاب آن‌قدر با عظمت و ارزشمند است که آخرین پیامبر، عهده‌دار تفسیر و تبیین آن شد و پس از وی اهل‌بیت(ع) که عِدل قرآن معرفی شده‌اند، عهده‌دار چنین امر مهمی شدند. امام رضا(ع) که یکی از همان مفسران واقعی قرآن بود، در طول زندگی پر برکتش عنایت بسیار ویژه‌ای به این راهنمای بزرگ داشته و علاوه‌بر استفاده‌ای که در بعد شخصی و فردی از آن داشته در ابعاد دیگر نیز بهره‌های فراوانی از این کتاب گرفته و به دیگران انتقال داده است. این نوشتار به ترسیم گوشه‌ای از سیمای قرآنی آن بزرگوار می‌پردازد.
قرآن در زندگی امام رضا(ع)
عشق فراوان امام رضا(ع) به کتاب خدا او را بر آن داشت تا نخست در زندگی فردی‌اش از آن بهره ببرد. نه زمان برای او مطرح بود و نه مکان و نه روز و شب که موارد زیر بهترین گواه این مدعا است:
اگر بدیده ی ظاهر تو را نمی بینم
ولی تو را ز دل و جان جدا نمی بینم
چنانکه شیفته ی آن جمال زیبایم
به هر چه می نگرم جز ترا نمی بینم
بود جمال توآئینه ی خدا مهدی
که در جمال تو غیر از خدا نمی بینم
نمی کنی زمراعات حال ما غفلت
که این سجّیه به جز از شما نمی بینم
بلای عشق ترا من بلا نمی دانم
گدای کوی ترا من گدا نمی بینم
به هر کتاب توان یافتن نشان از تو
کسی به نام تو نا آشنا نمی بینم
ز بسکه پرده ی عصیان گرفته چشمم را
تو در کنار منی من ترا نمی بینم
(مویدم) منم و با این همه خطا ای دوست
ز آستان تو غیر از عطا نمی بینم
.jpg)
هر شب بیادت ای دوست ما اشک و آه داریم
وندر شب فراقت روز سیاه دارم
با یک نگاه ما را کشتی و زنده کردی
بس خاطرات شیرین از آن نگاه داریم
تو دست ما بگیری از بس که لطف داری
ما از تو شرمساریم از بس گناه داریم
بر شرق و غرب امروز مائیم از تو پیروز
یا بن الحسن ز لطفت چون تکیه گاه داریم
به کسی جز توام ایدوست اُمیدی نبود
خوشتر از وعده ی دیدار وصل تو نویدی نبود
جز نگاه تو که هر غمزده را تسکین است
شب حرمان مرا نور امیدی نبود
تا بکی بسته بود باب فرج مهدی جان
غیر دست تو بر این قفل کلیدی نبود
با تو هر شام بود امت ما را شب قدر
بی تو بر ملت ما تم زده عیدی نبود
ای (موید) ز بسی خون دل و اشک قلم
دفتر شهر مرا سطر سفیدی نبود
من دل به دوچشم یار دارم
با ساغر و می چه کار دارم
هم بار فراق را کشیدم
هم دیده اشکبار دارم
بگذار که زار زار بگریم
من گریه انتظار دارم
ای وای به درد بی دوایم
من درد فراق یار دارم
هر غصه ودرد را حسابی است
من غصه بی شمار دارم
از حسن ثواب، دست خالی
وز کوه گناه بار دارم
از تیغ حوادثم چه باک است
من صاحب ذوالفقار دارم
خاک کف پای اهل بیتیم
اینجاست که اعتبار دارم
امشب مدینه غرق عطر و بوی زهراست
هم شادمان حیدر از این مولد زیباست
امشب مدینه نور باران و خدائی است
در خانه موسی ابن جعفر گل فشانی است
امشب ملائک فوج فوج از عرش بالا
از بهر تبریکند اندر بیت مولا
امشب علی موسی الرضا شاد است و مسرور
چون خواهری چون زینب آمد کوهی از نور
ای زینب ثانی تو معصوم خدایی
تو با وفا و مهربان معصومه نامی
امشب مدینه تا به قم غرق سرور است
چون مولد مسعود معصومه ز نور است
امشب کرامت از کریمه اهل بیت است
همچون حسن او هم کریم اهل بیت است
ای دختر موسی ابن جعفر عشق مولا
ما را شفاعت کن به محشر حق زهرا
ای خواهر آقا علی موسی الرضایم
حاجات ما را کن روا ای پاک بازم
ای عمه جان مهدی صاحب زمان
بهر فرج بنما دعا غرق گناهم
حق جواد ابن الرضا معصومه جانم
کرب و بلا را عاشقم من بی نوایم
من ذاکر و شاعر به اهل این سرایم
من ساقی ام من نوکر آل عبایم
“رسول چهارمحالی (ساقی)”
عالم ز آه تیره تر از صبح محشر است
خونِ جگر به دیده ی آلِ پیمبر است
شهر مدینه گشته عزاخانه ی وجود
رخت سیاه بر تن زهرا و حیدر است
گفتم چه روی داده که از خاطرم گذشت
امشب شب یتیمی موسی ابن جعفر است
گِریَند بر امام ششم هفت آسمان
در نُه فلک قیامتِ عظمای دیگر است
جسمی که آب شد از جفا زیر خاک رفت
در قلب آب و خاک از این داغ آذر است
خواهی اگر که بوسه زنی بر مزار او
قبرش کنار تربت زهرای اطهر است
آتش زدند خانه او را حرامیان
این اجر خوبی پدر و ارث مادر است
جز تل خاک نیست نشانی از آن مزار
الحق که ننگ آل سعودِ ستمگر است
قامت خمیده،تن شده مانند شمع آب
این شاهد جنایت منصور کافر است
بر او بریز اشک که این گریه نزد حق
با گریه بر حسین ثوابش برابر است
با آنکه بسته است به رویش در بقیع
"میثم" هماره چشم امیدش به این در است
غلامرضا سازگار"میثم
باز گرفته دلم برای مدینه
باز نشسته دلم به پای مدینه
شکر خدا عاشق دیار حبیبم
شکر خدا که شدم گدای مدینه
بال فرشته است، سایبان قبورش
بال فرشته است،خاک پای مدینه
در کفنم تربت بقیع گذارید
صحن بقیع است، کربلای مدینه
کرب و بلا میشود دوباره مجسم
تا که به یاد آورم عزای مدینه
دست من و لطف دست با کرم تو
جان به فدای بقیع بی حرم تو
--
سنّ تو، قدّ تو را کشیده خمیده؟
یا که خداوند آفریده خمیده؟
منحنی قدت از کهولت سن نیست
شاخه ی سیبت ز بس رسیده، خمیده
بس که غریبی تو ای سپیده محاسن
شیعه اگر چه تو را ندیده، خمیده
نیست توان پیاده رفتنت ای مرد
پس به کجا می روی خمیده، خمیده
هر که صدای تو را میان محله
وقت زمین خوردنت شنیده، خمیده
در وسط کوچه ها صدای تو این بود
مادر من، مادر شهیده، خمیده
کیست که دارد تو را ز خانه می آرد؟
در وسط کوچه ها شبانه می آرد؟
--
وقتی درِ خانه در برابرت افتاد
خاطره ای در دل مطهرت افتاد
مرد محاسن سپید شهر مدینه
کاش نگویی چگونه پیکرت افتاد
گرم خجالت شدند خیل ملائک
حرمت عمامه ات که از سرت افتاد
راستی این کوچه آشناست، نه آقا؟
یعنی همین جا نبود مادرت افتاد؟
تکیه زدی تا تنت به خاک نیفتد
حیف ولی لحظه های آخرت افتاد
شعر از علی اکبر لطیفیان
جوانان و نوجوانان در هر جامعه‌ای گنجینه‌های سرشاری هستند که اگر مربیان و متولیان برای این قشر عظیم سرمایه‌گذاری شایسته انجام دهند و این گروه فعال و پرشور را با رفتار حکیمانه و تکریم شخصیت و احترام به نیازها، به اهداف مطلوب و ایده آل خود هدایت کنند، علاوه‌بر اینکه آنان را از خطر انحراف و تردید در هویت و آسیب‌های اجتماعی مصونیت بخشیده‌اند، قلب‌های پاک و زلال آنان را به سوی خوبی‌ها، زیبایی‌ها و اخلاق پسندیده رهنمون شده‌اند و جامعه آینده را از نظر سلامتی و حفظ ارزش‌ها و فرهنگ، بیمه کرده‌اند. امام صادق(ع) در مورد سرمایه‌گذاری معنوی برای نسل نو و حفاظت نوجوانان از گروه‌های منحرف و کج‌اندیش، می‌فرماید: «بادرو احداثکم بالحدیث قبل ان یسبقکم الیهم المرجئة (1)؛ نوجوانان خود را با احادیث ما آشنا کنید قبل از این که مرجئه (یکی از گروه‌های منحرف) بر شما پیشی گیرند.
ارتباط با نسل جوان
دید مجنون را یکی صحرا نورد
در میان بادیه بنشسته فرد
ساخته بر ریگ، ز انگشتان قلم
می زند حرفی به دست خود رقم
گفت ای مفتون شیدا، چیست این؟
می نویسی نامه؟ سوی کیست این
هر چه خواهی در سوادش رنج برد
تیغ صرصر خواهدش حالی سترد
کی به لوح ریگ باق ماندش؟
تا کسی دیگر پس از تو خواندش
گفت شرح حسن لیلی می دهم
خاطر خود را تسلی می دهم
می نویسم نامش اول از قفا
می نگارم نامه ی عشق و وفا
نیست جز نامی از او در دست من
زان بلندی یافت قدر پست من
ناچشیده جرعه ای از جام او
عشق بازی می کنم با نام او
دید مجنون را یکی صحرا نورد
در میان بادیه بنشسته فرد
ساخته بر ریگ، ز انگشتان قلم
می زند حرفی به دست خود رقم
گفت ای مفتون شیدا، چیست این؟
می نویسی نامه؟ سوی کیست این
هر چه خواهی در سوادش رنج برد
تیغ صرصر خواهدش حالی سترد
کی به لوح ریگ باق ماندش؟
تا کسی دیگر پس از تو خواندش
گفت شرح حسن لیلی می دهم
خاطر خود را تسلی می دهم
می نویسم نامش اول از قفا
می نگارم نامه ی عشق و وفا
نیست جز نامی از او در دست من
زان بلندی یافت قدر پست من
ناچشیده جرعه ای از جام او
عشق بازی می کنم با نام او
بودم معلم ملکوت اندر آسمان
از طاعتم هزار هزارن خزانه بود
زين خام که دارد جگر پخته تريزش
پرزی به هزار اطلس معلم نفروشم
وز آمدن تو دست گيتی
افراخته آستين معلم
چو در سبز پوشان با لا رسيديم
دگر جامه حرص معلم ندارم
پای در دامان غم کش کز طراز بی غمی
آستين دست کس معلم نخواهی يافتن
بر زال سيه موی مشاطه شده چنگی
بر طفل حبش روی معلم شده نائی
ده دهی باشد زر سخنم گر چه مرا
چون نجيبان دگر جامه به زر معلم شده نائی
ید بيضای آفتاب نگر
زر افشان ز آستين معلم صبح
پس به دست خروش بر تن دهر
چاک زن اين قبای معلم را
شوریده دل به سینه به عنوانِ کارگر
شورید و گفت جانِ من و جانِ کارگر
شاه و گدا فقیر و غنی کیست آنکه نیست
محتاج زرع زارع و مهمان کارگر
سرمایه‌دار از سرِ خوان رانَدَش ز جور
با آنکه هست ریزه‌خورِ خوان کارگر
در خز خزیده خواجه، کجا آیَدَش به یاد
پای برهنه، پیکرِ عریان کارگر
با آنکه گنج‌ها بَرَد از دست‌رنج وی
پامال می‌کند سر و سامان کارگر
آتش به جان او مزن از باد کبر و عجب
ای آنکه همچو آب خوری نان کارگر
ترسم که خانه‌ات شود ای محتشم خراب
از سیل اشک دیده گریان کارگر
یا کاخ رفعت تو بسوزد ز نار قهر
از برق آه سینه سوزان کارگر
کی آن غنی که جمع بود خاطرش مدام
رحم آورد به حال پریشان کارگر
ای دل فدای کلبه بی‌سقف بذرکار
وی جان‌نثار خانه ویران کارگر
قال الامام علی(ع):
«حسن التدبیر ینمی قلیل المال، و سوء التدبیر یفنی کثیره».
امام علی(ع) می‌فرمایند:
تدبیر نیکو، مال را زیاد می‌کند و تدبیر نادرست، مال زیاد را کم می‌کند.(1)
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1- غررالحکم و دررالکلم، ص345
میان قلعه شب برق پرچمت پیداست
که کوه در دل طوفان همیشه پابرجاست
***
دلت به وسعت دریاست، شانه‌ات صخره
تویی همان که تلاقی صخره با دریاست
***
به ذوالفقار نگاهت شکسته شد خیبر
ز تیغ تیز کلامت قیامتی برپاست
***
قسم به عصر، سحرگاه فتح نزدیک است
شکوه «وعده صادق» دلیل روشن ماست
***
تو را ز کثرت دشمن هراس در دل نیست
که نسل فاطمه را اقتدا به عاشوراست
***
تویی که جرأت طوفان شدن به ما دادی
میان معرکه‌ها از خرو‌ش‌مان غوغاست
***
در ازدحام حوادث در این شب تاریک
امید ما به سحرگاه روشن فرداست
***
بگو به مردم مظلوم و بی‌پناه جهان
که راه چاره فقط دست مهدی زهراست
مهدی چراغ‌زاده
می‌خواستیم برویم مهمانی. خانم‌جان نگاهی به سرتاپایم انداخت.
لباسم مناسب نبود؛ تنگ بود و رنگش جیغ. انگار با طرز نگاهش گیر داده بود به حجابم.
برایم اهمیتی نداشت؛ خانم‌جان مادربزرگم بود و فکرهایش قدیمی.
چه فایده داشت که موهای سرم را بپوشانم یا مانتویی گشاد بپوشم.
دستمال گلدوزی شده‌ای داد دستم و گفت: «قبل از رفتن یه کاری رو انجام بده مادر جان. بعد بریم بیرون.»
به دستمال نگاه کردم! حریر بود؛ لطیف و زیبا. ادامه داد: «اول گردگیری...»
ابرو بالا بردم و با تعجب پرسیدم: «با این؟» سر تکان داد که یعنی «بله». از کارش سر درنیاوردم. شروع کردم به گردگیری.
از آیینه‌ها گرفته تا میزهای پذیرایی، همه را گردگیری کردم. دستمال کم‌کم چرک و کثیف شد. رو کردم به خانم‌جان.
- آخه چرا با این! حیف از این دستمالِ قشنگ...
با لبخندی در جوابم گفت: «تو هم لطیف و قشنگی؛ ولی... فی قلوبهم مرض... بعضی نگاه‌های توی کوچه و خیابون مرض دارن.
یه وقت می‌بینی کسی سرتاپایت رو برانداز می‌کنه، یا چشمکی می‌زنه یا حرفی زشت میگه و... همة این نگاه‌ها مرض دارن.
کم‌کم طوری می‌شه که یواشکی پیشنهاد رابطه می‌دهند...یکی پولداره و فکر می‌کنه زنی که پوششی نامناسب داره مالِ اوست... فکر می‌کنه می‌تونه هرکسی رو که بخواهد داشته باشه؛ بعد هم... همین نگاه‌ها و رابطه‌ها مثل گردوغبار می‌نشینن بر لوح سفیدِ ضمیرِ آدم.»
دست‌هایم را به نشانة تسلیم بالا بردم. به اتاق رفتم تا لباسی مناسب بپوشم و از نگاه‌ها
در امان.
مریم عرفانیان
کیهان
قال الامام علی(ع):
«لایعدم الصبور الظفر، و ان طال به الزمان».
امام علی(ع) فرمود:
شخص صبور، پیروزی را از دست نخواهد داد هر چند مدت زمان آن طولانی شود.(1)
____________
1- نهج‌البلاغه- حکمت 153
پیامبر اکرم(ص) فرمودند: نشانه انسان صبور در سه چیز است:
1- اینکه کسل نمی‌شود
2- اینکه دلتنگ نمی‌شود
3- از پروردگارش هم شکایت نمی‌کند.
چرا که وقتی کسل شود، حق را ضایع و تباه خواهد کرد، و هنگامی که دلتنگ شد، سپاسگزاری نمی‌کند، و وقتی از پروردگارش شکایت کند، گناه خواهد کرد.(1)
امام علی(ع) فرمود: صبر یا بر مصیبت است، یا بر اطاعت خدا، یا در مقابل معصیت است، که قسمت سوم صبر که در مقابل معصیت است از دو قسمت قبلی باارزش‌تر است.(2)
____________
1- بحارالانوار، ج 71، ص 86
2- میزان الحکمه، ج 5، ص 10101
